Haber Müdürü Aradığınız Tüm Haberler
Related Articles
Yıpranma payı ne ve kimler nasıl yararlanır çok soruluyor. Emekli olmak isteyenler yıpranma payı hesaplaması yaparak erken emekli olabilirler. peki Türkiye’de hangi işkollarında ve mesleklerde yıpranma payı hakkı var ve yıpranma payı yılda kaç gün etki ediyor emeklilik süresine bilgisi. Türkiye’de SSK, Bağ-kur Sistemleri ve Emekli Sandığı gibi kurumlar üzerinden emekli olan veya emekli olmayı bekleyen binlerce vatandaş, yıpranma payı ile erken emekli olma hakkı elde edebiliyor. Peki, erken emeklilik nedir, yıpranma payı nedir? Yıpranma payı nasıl hesaplanır?
Emekli, emeklilik ve erken emeklilik ile EYT gibi birçok sorun Türkiye’nin başağrısı. Hkümet EYT’yi çıkarmamak için her türlü eleştiriye tahammül edebiliyor. yıpranma yapı da hükümetin canını sıkan konulardan biri ve bu hakkı da almak istiyor çalışanlardan. Peki yıpranma payı nedir, nasıl uygulanır ve emekliliğe katkısı nedir diye sorabilirsiniz. Çalışanlar, prim şartı veya yaş engeli nedeniyle erken emekli olamıyor. Askerlik borçlanması, doğum borçlanması, toplu ödeme ve sigortasız çalışılan günler kullanılarak erken emekli olmaya çalışanlar, yıpranma hakkı ile de emekli olabiliyor. Erken emeklilik şartları neler? Yıpranma hakkı kimleri kapsıyor? Erken emeklilik son dakika…
SİGORTASIZ ÇALIŞILAN SÜRE SAYILIYOR MU?
Uzunca bir süre sigortasız çalışan vatandaşlar erken emekli olma şansına sahip. Bu konuda vatandaşların öncelikle dava açması gerekiyor. Davada çalışılan yıllara dair kanıtlar varsa mahkemeye sunulmalı. Aynı dönem çalışılan iş arkadaşları da mahkeme için geçerli oluyor. SGK bu konuda gerekli kararın çıkması ile primlerde değişiklik yaparak emekliliği veriyor.ERKEN EMEKLİLİK NEDİR?
Çalışanların iş hayatına başladığı ilk günden itibaren merak konusu olan erken emeklilik kavramı, sigortalıların emeklilik haklarına daha kısa sürede kavuşmalarını sağlayan uygulamalar bütününe denir.
Erken emekliliğin başlıca yolları; Doğum Borçlanması İle Erken Emeklilik, Askerlik Borçlanması İle Erken Emeklilik, Yurtdışı Borçlanması İle Erken Emeklilik, Kısmi Süreli Çalışanlar İçin Erken Emeklilik gibi sık tercih edilen emeklilik fırsatı sunan uygulamalar iken yıpranma hakkı ile de erken emeklilik mümkün.
YIPRANMA PAYI NEDİR?
“Yıpranma payı” olarak anılan uygulamanın yasal adı “fiili hizmet süresi zammı”dır. Kanunla belirlenen bazı yıpratıcı işlerde çalışan işçilere ve kamu personeline tanınan bir haktır. Belli işler ve işyerlerinde çalışan, bu iş ve işyerlerinde belli görevleri yapan işçi ve memurlara –çalıştıkları süre ile orantılı olarak- prim gün sayısı ilave edilmesi ve emeklilik yaşlarından indirime gidilmesidir.
YIPRANMA HAKKI KİMLERİ KAPSIYOR?
Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 – 90 gün,
Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün,
Cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar 90 gün,
Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün,
Kok fabrikalarıyla Termik santrallerde çalışanlar 60 gün,
Alüminyum fabrikalarında çalışanlar 60 gün,
Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün,
Döküm fabrikalarında çalışanlar 60 gün,
Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün,
Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün,
Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler, radyoiyonizan maddelerle veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları yapılan işlerde çalışanlar 90 gün,
Su altında çalışanlar 60 gün.
YIPRANMA HAKKINDAN YARARLANMA ŞARTLARI
Yıpranma payından yararlanabilmenin 4 temel koşulu bulunmaktadır:
1) Kanunun 40. maddesinde yer alan listedeki işler veya işyerlerinde çalışıyor olmak,
2) Kanunun 40. maddesindeki listede yer alan “kapsamdaki sigortalılar” kısmına dâhil olmak,
3) Söz konusu işlerin risklerine maruz kalmak.
4) Sigorta priminin yıpranma payına hak kazanacak şekilde yatırılmış olması.
FHSZ NASIL DEĞERLENDİRİLİR?
Yıpranmaya hak kazanan sigortalılar için çalışma sürelerinin her 360 günü için;
60 gün eklenecekse (FHSZ( Fiili Hizmet Süresi Zammı) kapsamında çalışılan gün sayısı x 60/360),
90 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 0,25),
180 gün eklenecekse (FHSZ kapsamında çalışılan gün sayısı x 0,50), formülü uygulanıyor..
YIPRANMA PAYI NASIL HESAPLANIR?
Yıpranma hakkına sahip mesleklerde çalışanlara, çalıştıkları her yıl için ilave 90 gün fiili hizmet zammı veriliyorsa, 12 ay çalışan bir personel, 15 ay çalışmış gibi kabul ediliyor. Buna göre, her yıl emeklilikte 360 gün olarak kabul edilirken, fiili hizmet zammı kapsamındaki mesleklerde her yıl 360 güne ilave olarak 60 ile 180 gün arasında değişen oranlarda prim ödeme gün sayısı ilave ediliyor. Sonuç olarak, normal bir işte çalışanın emekliliğinde yılda 360 gün dikkate alınırken, fiili hizmet zammı (yıpranma hakkı) kapsamındaki işlerde 420 ile 540 gün arasında prim ödeme günü dikkate alınıyor.
